|
Kireç
|
|
Kireç tabiatta bulunan kalsiyum karbonat ihtivâ eden taşların kalsinasyon sıcaklığında (850-950°C) pişirilmesi ile elde edilen madde.
Kireç taşı denilen kalsiyum karbonat (Ca CO3), sözkonusu sıcaklıkta kalsiyum oksit (CaO) ve karbondioksit (CO2) vererek bozunur (ayrışır).
900°C CaCO3 CaO + CO2
Kireç üretimi, basit bir kavurma işlemine dayanır. Ancak reaksiyon tersinir (iki yönlü) olduğundan meydana gelen karbondioksidin devamlı uzaklaştırılması gerekmektedir.
Kireç, bazların içinde, elde edilmesi en kolay ve en ucuz olanıdır. Bilhassa sodyum hidroksit (NaOH) ve sodyum karbonat (Na2CO3) gibi mühim bileşiklerin üretiminde kullanılması, kirece büyük sınaî önem verdirmektedir. Baz olarak sodyum hidroksitten başka birçok hidroksitlerin üretiminde de kullanılmaktadır. Bununla beraber kireçten yalnız baz olarak değil ihtivâ ettiği yabancı madde, özellikle kil miktarına göre “zayıf kireç” veya “su kireci” adı altında yapı malzemesi olarak da istifade edilmektedir.
Kireç fırınından elde edilen kalsiyum oksit (CaO), sönmemiş kireç olarak tabir edilir. Bunun üzerine bol miktarda su ilâve edildiğinde:
CaO+H2O Ca(OH)2+ısı
tepkimesine göre ısı çıkışı ile sönmüş kirece (Ca(OH)2) dönüşür. Bu ürün yumuşak kıvamda yağlı kireç veya suyu uçurulup öğütülürek toz halinde piyasaya sürülür. Sönmüş kireç su ve kum ile karıştırılarak harç yapılır. Burada su işlenebilmeyi sağlar. Kum da dolgu ve taşıyıcı iskelet malzemesi olarak görev yapar. Kireç:
Ca(OH)2+CO2 CaCO2+H2O
tepkimesine göre havadaki karbondioksit ile birleşir ve kalsiyum karbonata dönüşerek sertleşir.
|